Chapter 24

And Abraham was old, and well stricken in age: and the LORD had blessed Abraham in all things.

Abraham nu was oud, en wel bedaagd; en de HEERE had Abraham in allesgezegend.

And Abraham said unto his eldest servant of his house, that ruled over all that he had, Put, I pray thee, thy hand under my thigh:

Zo sprak Abraham tot zijn knecht, den oudste van zijn huis, regerende over alles,wat hij had: Leg toch uw hand onder mijn heup,

And I will make thee swear by the LORD, the God of heaven, and the God of the earth, that thou shalt not take a wife unto my son of the daughters of the Canaanites, among whom I dwell:

Opdat ik u doe zweren bij den HEERE, den God des hemels, en den God deraarde, dat gij voor mijn zoon geen vrouw nemen zult van de dochteren derKanaanieten, in het midden van welke ik woon;

But thou shalt go unto my country, and to my kindred, and take a wife unto my son Isaac.

Maar dat gij naar mijn land, en naar mijn maagschap trekken, en voor mijn zoonIzak een vrouw nemen zult.

And the servant said unto him, Peradventure the woman will not be willing to follow me unto this land: must I needs bring thy son again unto the land from whence thou camest?

En die knecht zeide tot hem: Misschien zal die vrouw mij niet willen volgen in ditland; zal ik dan uw zoon moeten wederbrengen in het land, waar gij uitgetogenzijt?

And Abraham said unto him, Beware thou that thou bring not my son thither again.

En Abraham zeide tot hem: Wacht u, dat gij mijn zoon niet weder daarheenbrengt!

The LORD God of heaven, which took me from my father's house, and from the land of my kindred, and which spake unto me, and that sware unto me, saying, Unto thy seed will I give this land; he shall send his angel before thee, and thou shalt take a wife unto my son from thence.

De HEERE, de God des hemels, Die mij uit mijns vaders huis en uit het landmijner maagschap genomen heeft, en Die tot mij gesproken heeft, en Die mijgezworen heeft, zeggende: Aan uw zaad zal Ik dit land geven! Die Zelf zal ZijnEngel voor uw aangezicht zenden, dat gij voor mijn zoon van daar een vrouwneemt.

And if the woman will not be willing to follow thee, then thou shalt be clear from this my oath: only bring not my son thither again.

Maar indien de vrouw u niet volgen wil, zo zult gij rein zijn van dezen mijn eed;alleenlijk breng mijn zoon daar niet weder heen.

And the servant put his hand under the thigh of Abraham his master, and sware to him concerning that matter.

Toen legde de knecht zijn hand onder de heup van Abraham, zijn heer, en hijzwoer hem over deze zaak.

And the servant took ten camels of the camels of his master, and departed; for all the goods of his master were in his hand: and he arose, and went to Mesopotamia, unto the city of Nahor.

En die knecht nam tien kemelen van zijns heren kemelen, en toog heen; en al hetgoed zijns heren was in zijn hand; en hij maakte zich op, en toog heen naarMesopotamie, naar de stad van Nahor.

And he made his camels to kneel down without the city by a well of water at the time of the evening, even the time that women go out to draw water.

En hij deed de kemelen nederknielen buiten de stad, bij een waterput, desavondtijds, ten tijde, als de putsters uitkwamen.

And he said, O LORD God of my master Abraham, I pray thee, send me good speed this day, and shew kindness unto my master Abraham.

En hij zeide: HEERE! God van mijn heer Abraham! doe haar mij toch hedenontmoeten, en doe weldadigheid bij Abraham, mijn heer.

Behold, I stand here by the well of water; and the daughters of the men of the city come out to draw water:

Zie, ik sta bij de waterfontein, en de dochteren der mannen dezer stad zijnuitgaande om water te putten;

And let it come to pass, that the damsel to whom I shall say, Let down thy pitcher, I pray thee, that I may drink; and she shall say, Drink, and I will give thy camels drink also: let the same be she that thou hast appointed for thy servant Isaac; and thereby shall I know that thou hast shewed kindness unto my master.

Zo geschiede, dat die jonge dochter, tot welke ik zal zeggen: Neig toch uw kruik,dat ik drinke; en zij zal zeggen: Drink, en ik zal ook uw kemelen drenken; diezelvezij, die Gij Uw knecht Izak toegewezen hebt, en dat ik daaraan bekenne, dat Gijweldadigheid bij mijn heer gedaan hebt.

And it came to pass, before he had done speaking, that, behold, Rebekah came out, who was born to Bethuel, son of Milcah, the wife of Nahor, Abraham's brother, with her pitcher upon her shoulder.

En het geschiedde, eer hij geeindigd had te spreken, ziet, zo kwam Rebekka uit,welke aan Bethuel geboren was, de zoon van Milka, de huisvrouw van Nahor, debroeder van Abraham; en zij had haar kruik op haar schouder.

And the damsel was very fair to look upon, a virgin, neither had any man known her: and she went down to the well, and filled her pitcher, and came up.

En die jonge dochter was zeer schoon van aangezicht, een maagd, en geen manhad haar bekend; en zij ging af naar de fontein, en vulde haar kruik, en ging op.

And the servant ran to meet her, and said, Let me, I pray thee, drink a little water of thy pitcher.

Toen liep die knecht haar tegemoet, en hij zeide: Laat mij toch een weinig watersuit uw kruik drinken.

And she said, Drink, my lord: and she hasted, and let down her pitcher upon her hand, and gave him drink.

En zij zeide: Drink, mijn heer! en zij haastte zich en liet haar kruik neder op haarhand, en gaf hem te drinken.

And when she had done giving him drink, she said, I will draw water for thy camels also, until they have done drinking.

Als zij nu voleindigd had van hem drinken te geven, zeide zij: Ik zal ook voor uwkemelen putten, totdat zij voleindigd hebben te drinken.

And she hasted, and emptied her pitcher into the trough, and ran again unto the well to draw water, and drew for all his camels.

En zij haastte zich, en goot haar kruik uit in de drinkbak, en liep weder naar denput om te putten, en zij putte voor al zijn kemelen.

And the man wondering at her held his peace, to wit whether the LORD had made his journey prosperous or not.

En de man ontzette zich over haar, stilzwijgende, om te merken, of de HEEREzijn weg voorspoedig gemaakt had, of niet.

And it came to pass, as the camels had done drinking, that the man took a golden earring of half a shekel weight, and two bracelets for her hands of ten shekels weight of gold;

En het geschiedde, als de kemelen voleindigd hadden te drinken, dat die man eengouden voorhoofdsiersel nam, welks gewicht was een halve sikkel, en tweearmringen aan haar handen, welker gewicht was tien sikkelen gouds.

And said, Whose daughter art thou? tell me, I pray thee: is there room in thy father's house for us to lodge in?

Want hij had gezegd: Wiens dochter zijt gij? geef het mij toch te kennen; is er ookten huize uws vaders plaats voor ons, om te vernachten?

And she said unto him, I am the daughter of Bethuel the son of Milcah, which she bare unto Nahor.

En zij had tot hem gezegd: Ik ben de dochter van Bethuel, de zoon van Milka, diezij Nahor gebaard heeft.

She said moreover unto him, We have both straw and provender enough, and room to lodge in.

Voorts had zij tot hem gezegd: Ook is er stro en veel voeders bij ons, ook plaatsom te vernachten.

And the man bowed down his head, and worshipped the LORD.

Toen neigde die man zijn hoofd, en aanbad den HEERE;

And he said, Blessed be the LORD God of my master Abraham, who hath not left destitute my master of his mercy and his truth: I being in the way, the LORD led me to the house of my master's brethren.

En hij zeide: Geloofd zij de HEERE, de God van mijn heer Abraham, Die Zijnweldadigheid en waarheid niet nagelaten heeft van mijn heer; aangaande mij, deHEERE heeft mij op dezen weg geleid, ten huize van mijns heren broederen.

And the damsel ran, and told them of her mother's house these things.

En die jonge dochter liep, en gaf ten huize harer moeder te kennen, gelijk dezezaken waren.

And Rebekah had a brother, and his name was Laban: and Laban ran out unto the man, unto the well.

En Rebekka had een broeder, wiens naam was Laban; en Laban liep tot die mannaar buiten tot de fontein.

And it came to pass, when he saw the earring and bracelets upon his sister's hands, and when he heard the words of Rebekah his sister, saying, Thus spake the man unto me; that he came unto the man; and, behold, he stood by the camels at the well.

En het geschiedde, als hij dat voorhoofdsiersel gezien had, en de armringen aande handen zijner zuster; en als hij gehoord had de woorden zijner zuster Rebekka,zeggende: Alzo heeft die man tot mij gesproken, zo kwam hij tot dien man, enziet, hij stond bij de kemelen, bij de fontein.

And he said, Come in, thou blessed of the LORD; wherefore standest thou without? for I have prepared the house, and room for the camels.

En hij zeide: Kom in, gij, gezegende des HEEREN! waarom zoudt gij buitenstaan? want ik heb het huis bereid, en de plaats voor de kemelen.

And the man came into the house: and he ungirded his camels, and gave straw and provender for the camels, and water to wash his feet, and the men's feet that were with him.

Toen kwam die man naar het huis toe, en men ontgordde de kemelen, en men gafden kemelen stro en voeder; en water om zijn voeten te wassen, en de voeten dermannen, die bij hem waren.

And there was set meat before him to eat: but he said, I will not eat, until I have told mine errand. And he said, Speak on.

Daarna werd hem te eten voorgezet; maar hij zeide: Ik zal niet eten, totdat ik mijnwoorden gesproken heb. En hij zeide: Spreek!

And he said, I am Abraham's servant.

Toen zeide hij: Ik ben een knecht van Abraham;

And the LORD hath blessed my master greatly; and he is become great: and he hath given him flocks, and herds, and silver, and gold, and menservants, and maidservants, and camels, and asses.

En de HEERE heeft mijn heer zeer gezegend, zodat hij groot geworden is; en Hijheeft hem gegeven schapen, en runderen, en zilver, en goud, en knechten, enmaagden, en kemelen, en ezelen.

And Sarah my master's wife bare a son to my master when she was old: and unto him hath he given all that he hath.

En Sara, de huisvrouw van mijn heer, heeft mijn heer een zoon gebaard, nadat zijoud geworden was; en hij heeft hem gegeven alles, wat hij heeft.

And my master made me swear, saying, Thou shalt not take a wife to my son of the daughters of the Canaanites, in whose land I dwell:

En mijn heer heeft mij doen zweren, zeggende: Gij zult voor mijn zoon geen vrouwnemen van de dochteren der Kanaanieten, in welker land ik wone;

But thou shalt go unto my father's house, and to my kindred, and take a wife unto my son.

Maar gij zult trekken naar het huis mijns vaders, en naar mijn geslacht, en zultvoor mijn zoon een vrouw nemen!

And I said unto my master, Peradventure the woman will not follow me.

Toen zeide ik tot mijn heer: Misschien zal mij de vrouw niet volgen.

And he said unto me, The LORD, before whom I walk, will send his angel with thee, and prosper thy way; and thou shalt take a wife for my son of my kindred, and of my father's house:

En hij zeide tot mij: De HEERE, voor Wiens aangezicht ik gewandeld heb, zalZijn Engel met u zenden, en Hij zal uw weg voorspoedig maken, dat gij voor mijnzoon een vrouw neemt, uit mijn geslacht en uit mijns vaders huis.

Then shalt thou be clear from this my oath, when thou comest to my kindred; and if they give not thee one, thou shalt be clear from my oath.

Dan zult gij van mijn eed rein zijn, wanneer gij tot mijn geslacht zult gegaan zijn; enindien zij haar u niet geven, zo zult gij rein zijn van mijn eed.

And I came this day unto the well, and said, O LORD God of my master Abraham, if now thou do prosper my way which I go:

En ik kwam heden aan de fontein; en ik zeide: O, HEERE! God van mijn heerAbraham! zo Gij nu mijn weg voorspoedig maken zult, op welke ik ga;

Behold, I stand by the well of water; and it shall come to pass, that when the virgin cometh forth to draw water, and I say to her, Give me, I pray thee, a little water of thy pitcher to drink;

Zie, ik sta bij de waterfontein; zo geschiede, dat de maagd, die uitkomen zal omte putten, en tot welke ik zeggen zal: Geef mij toch een weinig waters te drinkenuit uw kruik;

And she say to me, Both drink thou, and I will also draw for thy camels: let the same be the woman whom the LORD hath appointed out for my master's son.

En zij tot mij zal zeggen: Drink gij ook, en ik zal ook uw kemelen putten; dat dezedie vrouw zij, die de HEERE aan den zoon van mijn heer heeft toegewezen.

And before I had done speaking in mine heart, behold, Rebekah came forth with her pitcher on her shoulder; and she went down unto the well, and drew water: and I said unto her, Let me drink, I pray thee.

Eer ik geeindigd had te spreken in mijn hart, ziet, zo kwam Rebekka uit, en hadhaar kruik op haar schouder, en zij kwam af tot de fontein en putte; en ik zeide tothaar: Geef mij toch te drinken!

And she made haste, and let down her pitcher from her shoulder, and said, Drink, and I will give thy camels drink also: so I drank, and she made the camels drink also.

Zo haastte zij zich en liet haar kruik van zich neder, en zeide: Drink gij, en ik zalook uw kemelen drenken; en ik dronk, en zij drenkte ook de kemelen.

And I asked her, and said, Whose daughter art thou? And she said, The daughter of Bethuel, Nahor's son, whom Milcah bare unto him: and I put the earring upon her face, and the bracelets upon her hands.

Toen vraagde ik haar, en zeide: Wiens dochter zijt gij? En zij zeide: De dochtervan Bethuel, den zoon van Nahor, welken Milka hem gebaard heeft. Zo legde ikhet voorhoofdsiersel op haar aangezicht, en de armringen aan haar handen;

And I bowed down my head, and worshipped the LORD, and blessed the LORD God of my master Abraham, which had led me in the right way to take my master's brother's daughter unto his son.

En ik neigde mijn hoofd, en aanbad de HEERE; en ik loofde den HEERE, denGod van mijn heer Abraham, Die mij op den rechten weg geleid had, om dedochter des broeders van mijn heer voor zijn zoon te nemen.

And now if ye will deal kindly and truly with my master, tell me: and if not, tell me; that I may turn to the right hand, or to the left.

Nu dan, zo gijlieden weldadigheid en trouw aan mijn heer doen zult, geeft het mijte kennen; en zo niet, geeft het mij ook te kennen, opdat ik mij ter rechterhand ofter linkerhand wende.

Then Laban and Bethuel answered and said, The thing proceedeth from the LORD: we cannot speak unto thee bad or good.

Toen antwoordde Laban en Bethuel, en zeiden: Van den HEERE is deze zaakvoortgekomen; wij kunnen kwaad noch goed tot u spreken.

Behold, Rebekah is before thee, take her, and go, and let her be thy master's son's wife, as the LORD hath spoken.

Zie, Rebekka is voor uw aangezicht; neem haar en trek henen; zij zij de vrouwvan den zoon uws heren, gelijk de HEERE gesproken heeft!

And it came to pass, that, when Abraham's servant heard their words, he worshipped the LORD, bowing himself to the earth.

En het geschiedde, als Abrahams knecht hun woorden hoorde, zo boog hij zichter aarde voor den HEERE.

And the servant brought forth jewels of silver, and jewels of gold, and raiment, and gave them to Rebekah: he gave also to her brother and to her mother precious things.

En de knecht langde voort zilveren kleinoden, en gouden kleinoden, en klederen,en hij gaf die aan Rebekka; hij gaf ook aan haar broeder en haar moederkostelijkheden.

And they did eat and drink, he and the men that were with him, and tarried all night; and they rose up in the morning, and he said, Send me away unto my master.

Toen aten en dronken zij, hij en de mannen, die bij hem waren; en zij vernachtten,en zij stonden des morgens op, en hij zeide: Laat mij trekken tot mijn heer!

And her brother and her mother said, Let the damsel abide with us a few days, at the least ten; after that she shall go.

Toen zeide haar broeder, en haar moeder: Laat de jonge dochter enige dagen, oftien, bij ons blijven; daarna zult gij gaan.

And he said unto them, Hinder me not, seeing the LORD hath prospered my way; send me away that I may go to my master.

Maar hij zeide tot hen: Houdt mij niet op, dewijl de HEERE mijn wegvoorspoedig gemaakt heeft! laat mij trekken, dat ik tot mijn heer ga.

And they said, We will call the damsel, and enquire at her mouth.

Toen zeiden zij: Laat ons de jonge dochter roepen, en haar mond vragen.

And they called Rebekah, and said unto her, Wilt thou go with this man? And she said, I will go.

En zij riepen Rebekka, en zeiden tot haar: Zult gij met deze man trekken? En zijantwoordde: Ik zal trekken.

And they sent away Rebekah their sister, and her nurse, and Abraham's servant, and his men.

Toen lieten zij Rebekka, hun zuster, en haar voedster trekken, mitsgadersAbrahams knecht en zijn mannen.

And they blessed Rebekah, and said unto her, Thou art our sister, be thou the mother of thousands of millions, and let thy seed possess the gate of those which hate them.

En zij zegenden Rebekka, en zeiden tot haar: O, onze zuster! wordt gij totduizenden millioenen, en uw zaad bezitte de poort zijner haters!

And Rebekah arose, and her damsels, and they rode upon the camels, and followed the man: and the servant took Rebekah, and went his way.

En Rebekka maakte zich op met haar jonge dochteren, en zij reden op kemelen,en volgden den man; en die knecht nam Rebekka, en toog heen.

And Isaac came from the way of the well Lahairoi; for he dwelt in the south country.

Izak nu kwam, van daar men komt tot den put Lachai-Roi; en hij woonde in hetzuiderland.

And Isaac went out to meditate in the field at the eventide: and he lifted up his eyes, and saw, and, behold, the camels were coming.

En Izak was uitgegaan om te bidden in het veld, tegen het naken van den avond;en hij hief zijn ogen op en zag toe, en ziet, de kemelen kwamen!

And Rebekah lifted up her eyes, and when she saw Isaac, she lighted off the camel.

Rebekka hief ook haar ogen op, en zij zag Izak; en zij viel van den kemel af.

For she had said unto the servant, What man is this that walketh in the field to meet us? And the servant had said, It is my master: therefore she took a vail, and covered herself.

En zij zeide tot den knecht: Wie is die man, die ons in het veld tegemoet wandelt?En de knecht zeide: Dat is mijn heer! Toen nam zij den sluier, en bedekte zich.

And the servant told Isaac all things that he had done.

En de knecht vertelde aan Izak al de zaken, die hij gedaan had.

And Isaac brought her into his mother Sarah's tent, and took Rebekah, and she became his wife; and he loved her: and Isaac was comforted after his mother's death.

En Izak bracht haar in de tent van zijn moeder Sara; en hij nam Rebekka, en zijwerd hem ter vrouw, en hij had haar lief. Alzo werd Izak getroost na zijnermoeders dood. Genesis 25